مدل چرخه دمینگ چیست؟

مدل چرخه دمینگ چیست؟ یکی از مهم ترین اجزای عملیاتی سازمان فرآیندهای اجرایی آن است. کنترل، ارزیابی و بهبود مستمر فرآیندهای سازمان می تواند تضمین کننده کیفیت و در نتیجه رشد برآیندی آن باشد. یکی از ابزارهای معروف و قابل اتکا در این زمینه ابزار چرخه PDCA می باشد.

PDCA (plan–do–check–act یا plan–do–check–adjust) که به فارسی “برنامه ریزی، انجام، بررسی / مطالعه و اقدام” ترجمه شده است، یک روش طراحی و مدیریت تکرارشونده است و در کسب و کار برای کنترل و بهبود مستمر فرآیندها و محصولات استفاده می‌شود.

این ابزار توسط ویلیام ادواردز دمینگ ( William Edwards Deming ) توسعه داده شده است و از اینرو این مدل به نام او شناخته می شود. ویلیام دمینگ یک مهندس و آماردان امریکایی بود که بر روی تکنیک های آماری مدیریت کیفیت در سازمان فعالیت می نمود. ابزار چرخه دمینگ همچنین با نام‌های دایره/چرخه/چرخ دمینگ، چرخه شوارت (دمینگ این چرخه را منطبق بر فعالیت های والتر ای. شوارت که یک فیزیک دان و آماردان امریکایی بوده است، طراحی نموده است که خود او این ابزار را “چرخه شوارت” می نامید)، دایره/چرخه کنترل، یا ” چرخه PDSA  به فارسی برنامه‌ریزی، انجام، مطالعه، اقدام ” نیز شناخته می‌شود.

نسخه دیگری از این چرخه OPDCA است. “O” اضافه شده مخفف مشاهده یا “شناخت وضعیت موجود” می باشد. قسمت اضافه شده که بر مشاهدات و شرایط فعلی تاکید می کند در حقیقت با ادبیات تولید ناب و سیستم تولید تویوتا تطبیق داده شده است.

مدل چرخه دمینگ

مدل چرخه دمینگ

همانطور که در شکل مشاهده می شود این ابزار از 4 مرحله تشکیل می شود:

  1. مشاهده و برنامه ریزی یا Observe & Plan: در این مرحله می بایست با شناخت عمیق وضعیت یا چالش موجود اقدام به تدوین اهداف مناسب نمود. در ادامه و پس از تعریف دقیق اهداف، فرآیند متناسبی برای رسیدن به راه حل طرح ریزی می گردد.
  2. انجام: این مرحله به اجرای برنامه طراحی شده، سنجش مولفه ها، بازخورد و نهایتا جمع آوری داده های مرتبط با تغییرات موثر می پردازد. در این گام می بایست بر صحت و سنجش تاثیرات مورد نظر تاکید نمود. داده های جمع اوری شده می بایست به صورت مناسبی دسته بندی و سازماندهی شود تا بتوان از نتایج اطمینان حاصل نمود.
  3. بررسی یا Check: همانطور که از نام آن پیداست این مرحله به تحلیل و بررسی داده های جمع آوری شده در مرحله قبل می پردازد. نکات حائز اهمیت آنست که چرخه دمینگ بر مبنای علم آمار می باشد. از اینرو انحرافات موجود فی ما بین داده های جمع آوری شده و اهداف تدوین شده باید به طور مناسب و علمی مورد بررسی قرار گیرد.

به عبارت دیگر در مرحله بررسی، داده ها و نتایج جمع آوری شده از مرحله انجام ارزیابی می شوند. داده ها با نتایج مورد انتظار مقایسه می شوند تا شباهت ها و تفاوت ها مشاهده شود. فرآیند بررسی نیز ارزیابی می‌شود تا ببینیم آیا تغییراتی نسبت به آزمون اصلی ایجاد شده در مرحله برنامه‌ریزی وجود دارد یا خیر. درصورت تکرار چرخه PDCA و قرار دادن داده ها در یک نمودار، مشاهده هر روند آسان تر خواهد بود. این رویکرد کمک می کند تا ببینیم چه تغییراتی کارایی بهتری دارند و قابلیت بهبود این تغییرات چگونه است.

  1. اقدام یا Act: در این مرحله ما دیگر راه حل مناسب را پیدا کرده ایم و این راه کار می بایست چارچوب بندی شده و نظامند گردد. با ادامه چرخه می توان بررسی نمود که آیا چالش مورد نظر با راه حل انتخابی رفع شده است. در صورتی که چالش همچنان موجود باشد می توان چنین ادعا نمود که راه حل انتخابی موثر نبوده است و می بایست به سراغ راه حل های دیگری رفت. با اجرای چرخه تا تعداد مرتبه مناسب می توان چالش های موجود را به شکلی عمیق تر مورد بررسی و تحلیل قرارداد و به موثرترین راه کار دست یافت.

مفهوم PDCA بر اساس روش علمی است که از کار فرانسیس بیکن توسعه یافته است. ساختار علمی این چرخه را می توان به صورت “فرضیه-آزمایش-ارزیابی” یا به صورت “برنامه ریزی- انجام-بررسی” تعریف کرد.

اساس روش علمیPDCA  بر تکرار بنا شده است – زمانی که یک فرضیه تایید شد (یا نفی شد)، اجرای دوباره چرخه، دانش  ما را نسبت به موضوع مورد نظر افزایش داده و ما را به هدف نزدیک‌تر می کند.

PDCA  (و سایر اشکال حل مسئله علمی) به عنوان سیستمی برای توسعه تفکر انتقادی نیز شناخته می شود. در تویوتا و سایر شرکت‌های تولیدی ناب، پیشنهاد می‌کنند که نیروی کار متعهد و حلال مسائل که از PDCA در فرهنگ تفکر انتقادی استفاده می‌کند، بهتر می‌تواند نوآوری کند و از رقبا پیش بگیرد.

دمینگ به طور مداوم بر تکرار به سمت یک سیستم بهبودیافته تاکید می‌کرد، از این رو PDCA باید مکرراً در مارپیچ‌های افزایش دانش سیستم که به هدف نهایی همگرا می‌شوند، اجرا شود.

مدل چرخه دمینگ

مزایا و معایب چرخه دمینگ

هر حلقه یک چرخه از روش علمی PDCA است و هر چرخه کامل نشان دهنده افزایش دانش ما نسبت به سیستم مورد مطالعه است. این رویکرد مبتنی بر این باور است که دانش و مهارت های ما محدود، اما در حال افزایش است. به خصوص در شروع یک پروژه، اطلاعات کلیدی ممکن است شناخته نشده باشند که با گذشت زمان و اجرای بیشتر چرخه ها ما به هدف با کیفیت تری نزدیکتر خواهیم شد.

مدل چرخه دمینگ PDCA

مزایای استفاده از چرخه دمینگ

  • در هر شرایطی می تواند کمک کننده باشد.
  • سهولت اجرا با کمترین امکانات.
  • چرخه ای بودن فرآیند باعث بهبود و پیشرفت در حل مسئله خواهد شد.
  • رویکرد تکراری اجازه کنترل و تجزیه و تحلیل را می دهد.

معایب استفاده از چرخه دمینگ

  • تعریف مبهم مسئله می تواند نتایج نادرستی در پی داشته باشد.
  • تغییرات باید در بازه های زمانی طولانی تری برنامه ریزی شوند.
  • با چرخه PDCA، فرد با در نظر گرفتن همه چیز جلو می رود و کمتر تفکر و تقل می کند.

مثال: عارضه یابی سازمانی با استفاده از چرخه دمینگ

فرض کنید یک شرکت تولید کننده لوازم خانگی در بخشی از قسمت مونتاژ در می یابد که یک قطعه دیرتر از سایر قطعات برای مونتاژ آماده می شود که منجر به افزایش زمان تولید می گردد. حال می خواهد با استفاده از این روش مسئله خود را حل کند.

در مرحله اول یعنی مشاهده و برنامه ریزی: شرایط موجود را بررسی می کند و در می یابد یکی از ماشین های بخش تولید سرعت پاینن و خطای بالایی دارد. بنابراین برای حل مسئله اقدام می نماید. بنابراین فرض می کند با جایگزین کردن ماشین تولید با یک ماشین با فناوری بالاتر و جدیدتر می تواند این مشکل را حل کند.

در مرحله دوم انجام: ماشین جدید را تهیه و به صورت آزمایشی در کنار ماشین قبلی قرار می دهد تا نتایج را بررسی کند. بدین ترتیب کارشناسان می توانند نتایج هر دو روش را به صورت همزمان مورد تحلیل و بررسی قرار دهند.

در مرحله سوم بررسی: کارشناسان متوجه می شوند که مشکل هنوز پابرجاست و جریان تولید درصد بسیار پایینی بهبود یافته است. طبق بررسی های بیشتر متوجه می شوند که این مشکل به دلیل تخصص و مهارت پایین کارکنان با دستگاه جدید است و کارکنان ترجیح می دهند با دستگاه قبلی کار کنند.

در مرحله چهارم اقدام: با توجه به بررسی های صورت گرفته، در مرحله نهایی دستگاه های جدید جایگزین شده و برای کارکنان بخش مورد نظر آموزش های استفاده از آن با هدف افزایش کارایی در نظر گرفته می شود. بدین ترتیب مشکل اصلی حل می شود.

با مطالعه مطالب علمی مرتبط با مدیریت تکنولوژی، تحلیل و توسعه یکپارچه کسب وکار می توانید با آخرین دستاوردهای این علم آشنایی پیدا کنید. 

آخرین مقالات

نوآوری چیست ؟

تعاریف نوآوری در این مطلب سعی می‌کنیم کمی بیشتر با مفهوم علمی نوآوری آشنا بشیم، چون علی‌رغم اینکه کلمه نوآوری در بین مردم جامعه ما

مطالعه
استراتژی چیست -24c3

استراتژی چیست؟

آشنایی با روش‌های سنتی و نوین تدوین استراتژی با گذشت ده‌ها سال از به‌وجود آمدن رشته مدیریت استراتژی در فضای آکادمیک، هنوز هم تعریف جامع

مطالعه

نوآوری باز چیست ؟

نوآوری باز از آنجایی که نوآوری ها بیشتر توسط بنیانگذاران، استارت آپ ها و اشخاص انجام می شود تا خود شرکت ها، و همچنین نوآوری

مطالعه

عضویت در خبرنامه

عضویت در خبرنامه