اقتصاد دیجیتال
عنوان‌ها
مقدمه
تکنولوژی و نوآوری نقش مهمی در رشد کشورها دارند. مشخص است که در کنار کتاب ها، رسانه‌ها (روزنامه) و تلفن، بزرگترین عامل تغییر، تکنولوژی است. تکنولوژی، خصوصاً اینترنت، شکل ارتباطات را به کلی عوض کرد. به عینه باعث تغییر زندگی کسانی که در خیریه‌ها شرکت می کنند شده است. باعث تغییر روش هایی که در آنها تغییرات اجتماعی اتفاق می افتد. بسیاری از انسان‌ها به عنوان مثال مستخدمان و بنیان گذاران مایکروسافت و یا E-bay به وسیله تکنولوژی به ثروت زیادی رسیده اند یا به ارث برده اند.از سوی دیگر افراد قشرهای ضعیف تر نیز با دسترسی به تکنولوژی تلاش در بهتر کردن زندگی روزمره خود دارند. پنج کارکرد قابل انتقال تکنولوژی عبارتند از: موافقت، مشتری مداری، اشتراک گذاری، ارتباط گفتاری، باعث تغییر رویه ی تجارتی بسیاری از شرکت‌ها شده اند (Hecht 2008). مدارک بسیاری مبنی بر اینکه تکنولوژی نه تنها باعث پیشرفت زیادی در رشد اقتصادی شده، بلکه باعث بازخورد های اجتماعی در جامعه نیز شده است، موجود می باشد (Katz 2009).
برای رشد در کشورهای فقیر، رشد بخش اجتماعی نیز به همان مقدار مهم است (Ianchovichina and Lundstrom 2009)،چرا که “پیشرفت”شامل رشد اقتصادی، پیشرفت اجتماعی و رشد شخصی می باشد. با این طرز فکر،افراد، کار آفرینان شخصی یا اجتماعی بسیاری، شروع به استفاده ترکیبی از تکنولوژی و نوآوری به جهت ایجاد تغییر اجتماعی بزرگی نموده اند. (Lundstrom and Zhou 2011).
مونشی (2010)، عنوان داشته که، نوآوری اجتماعی چگونه شالوده ی کارآفرینی را تشکیل می دهد.اما تغیرات اجتماعی محدود به کارآفرینی اجتماعی نمی باشد؛بسیاری از کارآفرینان اجتماعی نیز این تغییرات را وارد تجارت و کسب و کار خود کرده اند.گرچه ادبیات موجود بطور کافی کارآفرینی را بعنوان عنصر تغییر در نظر میگیرد و همچنین اهمیت نوآوری و تکنولوژی را نیز بیان می نماید، اما بنظر می آید که توجه کافی برای دریافتن چگونگی تسهیل در روابط و تغییرات اجتماعی توسط تکنولوژی و نوآوری نشده است، یا چگونه افراد، کارآفرینان اجتماعی با استفاده از تکنولوژی و یا خلاقیت دست به تغییرات اجتماعی می زنند. این فصل بیانگر این مورد و همچنین پله ای بسوی ساخت یک فرضیه به کمک اطلاعات زنده و به روز جمع آوری شده توسط”یاران آشوکا” که در بخش های مختلف هندوستان فعالند، می باشند. بنابراین، طبق تجربه، مشاهدات شخصی و معذلات جاری، این فصل یک چهارچوب مفهومی برای تغییرات اجتماعی رسم می کند. با ترکیب نظریه ی شناخت اجتماعی باندورا و مدل مقبولیت تکنولوژی دیویس (TAM) ما یک نوع گرایی خاص با 5 را مختلف افراد با ترکیب تکنولوژی و نوآوری به تغییر مثبت در جامعه دست خواهند زد را پیشنهاد می دهیم، که این چهارچوب پیشنهادی ما یک ارتباط دو طرفه بین تکنولوژی و نوآوری را نشان می دهد. ما به این نتیجه می رسیم که افراد با خلاقیت گذاشتن بر روی تکنولوژی قبلی دست به تغییرات اجتماعی یا ایجاد بازخورد های اجتماعی می گردند. اما از سوی دیگر همچنین قابل مشاهده می باشد که نوآوران در راستای به وجود آوردن تکنولوژی های جدید برای هدف مشابهی اقدام می کنند. در نهایت ما یک سری اهداف در این اثر با به وجود آوردن یک ترسیم کلی برای تحقیقات آینده به جهت ایجاد فرصت هایی برای ساخت نظریه های متفاوت در رابطه با پدیده یتغییرات اجتماعی مشخص کرده ایم.
تعریف اقتصاد دیجیتال
اقتصاد دیجیتال، فعالیتی اقتصادی است که از میلیاردها ارتباط آنالین روزانه میان اشخاص، کسبوکارها، دستگاهها، داده‌ها و فرایندها منتج میشود. شالوده اقتصاد دیجیتال، چنین ارتباطاتی است که از طریق اینترنت، فناوری تلفن همراه و اینترنت اشیا شکل میگیرد. (Deloitte)
به عقیده پروفسور والتر برنر، استاد دانشگاه سنت گالن سوییس، استفاده یکپارچه از داده، درحال ایجاد تحول در زمینه مدلهای کسبوکار، محصوالت و خدمات جدید، ایجاد فرایندهای جدید، امکانات بهتر و در نهایت ایجاد فرهنگ جدیدی در مدیریت است.
رشد اقتصادی و فناوری به طور جداییناپذیری با یکدیگر مرتبط هستند. از یک طرف، در بازارهای نوظهور، تقاضا برای فناوری با هدف تقویت رشد اقتصادی در حال افزایش است. از سوی دیگر، بازارهای پیشرفته نیز در جستوجوی یافتن روشهای نوینی برای کاهش هزینهها و تحریک نوآوری هستند )PWC ،2011 .)این ارتباط خود نوعی چرخه فضیلت است.
سیاستگذاری در حوزه توسعه دیجیتال
در بسیاری از کشورها استراتژی ملی برای اقتصاد دیجیتال تدوین شده و حتی در برخی کشورها مانند امریکا، فرانسه و آلمان استراتژی ملی 5G هم تدوین شده است. بسیاری از اقتصادهای عضو OECD سیاستهای مشخصی برای پشتیبانی از جذب دیجیتال در بنگاهها به ویژه استارت آپ ها و خلق مشاغل جدید در این حوزه دارند.
اهم اهداف عمومی در استراتژی ملی دیجیتال کشورها
- تقویت دولت دیجیتال
- توسعه زیرساخت ارتباطاتی
- تقویت نواوری در فناوریهای دیجیتال
- توسعه مهارتهای موردنیاز برای گذار دیجیتالی
- ارتقاء امنیت دیجیتالی
- تقویت حکمرانی داده
- تقویت جذب دیجیتال توسط بنگاهها
- تقویت جذب دیجیتال توسط افراد جامعه
- تقویت محافظت از حقوق مصرف کننده آنلاین
- تقویت حکمرانی اینترنت
اهم چالشهای مربوط به تحقق اهداف توسعه اقتصاد دیجیتال:
- پراکندگی جغرافیایی جمعیت در مناطق روستایی
- محدودیتهای بودجهای و تامین مالی
- سطح تعامل و هماهنگی میان بازیگران، وزرا و ادارات دولتی
- میزان اثربخشی چارچوب ها و ابزارهای سیاستی
- میزان پذیرش و سرعت توسعه فناوری های دیجیتالی
- ایجاد تعادل میان نیازهای نواوری و نگرانیهای مرتبط با ایمنی و امنیت مصرف کننده در زمینه استفاده از داده و جذب فناوریهای جدید دیجیتالی
در صورتی گذار دیجیتالی منجر به رشد و بهبود رفاه خواهد شد که سیاستهای صحیحی برای همه ابعاد موردنیاز طراحی و عملیاتی شوند. بحران کووید-19 ضرورت وجود رویکردی جامع به گذار دیجیتالی را تقویت کرد. ارزیابی مجدد سیاستهای موجود در حوزه دیجیتال در قالب رویکرد حکمرانی و طراحی و اجرای یک استراتژی ملی جامع نیز مورد نیاز است.
ابعاد سیاستهای جامع دیجیتالی‌سازی از نگاه OECD:
- دسترسی
- استفاده
- نوآوری
- مشاغل جامعه
- اعتماد باز
- بودن بازار
دسترسی
دسترسی به زیرساخت های ارتباطی، خدمات و داده ها زیربنای تحول دیجیتال است که به طور مرتب بر ضرورت آن افزوده میشود. زیرساخت ها و خدمات ارتباطی زیربنای استفاده از فناوری های دیجیتال هستند و تعامالت بین افراد، سازمان ها و ابزارها را تسهیل و جریان آزاد جهانی اطالعات را امکان پذیر میکنند. دسترسی با کیفیت باال به شبکههای ارتباطی و خدمات با قیمتهای رقابتی برای تحول دیجیتالی اساسی است. داده ها در بسیاری از زمینه ها محرک فعالیت اقتصادی و ورودی‌های همه منظوره تولید هستند، اما این مزایا بر اساس میزان دسترسی به داده‌ها ایجاد میشود. بنابراین افزایش دسترسی و به اشتراک‌گذاری داده‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است، اگرچه چنین تصمیماتی باید با مالحظات حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها و سایر موارد صورت گیرد.
مولفه‌های دسترسی:
- اشتراک پهنای باند ثابت به ازای هر 100 نفر
- سیم کارتهایM2M (ماشین به ماشین) به ازای هر 100 نفر
- اشتراک پهنای باند تلفن همراه به ازای هر 100 نفر
- سهم خانوارهایی که به اتصاالت باند گسترده دسترسی دارند
- سهم کسب و کارهای با دسترسی به پهنای باند گسترده 30 مگابیت در ثانیه یا بیشتر
- سهم جمعیت تحت پوشش با حداقل یک شبکه تلفن همراه G4
- نابرابری در جذب پهنای باند بین خانوارهای شهری و روستایی
استفاده
توان و ظرفیت فناوریهای دیجیتال برای افراد، بنگاهها و دولتها به استفاده کارآمد از آنها بستگی دارد. ترویج پذیرش، انتشار و استفاده مؤثر از ابزارهای پیشرفته دیجیتال، از جمله با ترویج سرمایه گذاری در فناوری اطالعات و ارتباطات و داراییهای نامشهود، به ویژه برای SMEها ضروری است. مهارتها نقش کلیدی در از بین بردن شکاف دارند. در یک محیط تجاری که تخصیص منابع کارآمد است و تغییرات ساختاری را تسهیل میشود، پذیرش و انتشار فناوریهای دیجیتال را نیز مورد حمایت قرار میگیرد.
مولفه‌های استفاده:
- سهم کاربران اینترنت
- سهم افرادی که از اینترنت برای تعامل با مقامات دولتی استفاده میکنند
- سهم کاربران اینترنتی که در 12 ماه گذشته به صورت آنالین خرید کرده‌اند
- سهم کسب وکارهای کوچکی که در 12 ماه گذشته فروش‌های تجارت الکترونیکی انجام داده‌اند
- سهم کسب و کارهایی که در فضای وب حضور دارند
- سهم کسب و کارهایی که خدمات ابری خریداری میکنند
- میانگین مصرف ماهانه داده تلفن همراه به ازای اشتراک پهنای باند تلفن همراه، گیگابایت
- سهم افراد بزرگسالی که در زمینه حل مساله در محیطهای فناورانه مهارت دارند.
نوآوری
نوآوری مرزها را در عصر دیجیتال جابه‌جا میکند و باعث ایجاد شغل، بهره وری و رشد پایدار میشود. نوآوری دیجیتال محرک اساسی تحول دیجیتال است که منجر به تغییرات بنیادی در شیوه های تعامل، خلق، تولید و مصرف افراد میشود. نوآوری دیجیتال نه تنها باعث ایجاد محصوالت و خدمات جدید میشود، بلکه فرصت‌هایی را برای بازارها و مدلهای جدید کسب وکار فراهم میکند و می‌تواند کارایی را در بخش عمومی و فراتر از آن افزایش دهد. علاوه بر این، فناوری ها و داده های دیجیتال نوآوری را به سمت طیف گسترده‌ای از بخش ها، از جمله آموزش، بهداشت، امور مالی، بیمه، حمل ونقل، انرژی، کشاورزی و صنعت ساخت و همچنین بخش ICT هدایت میکنند.
مولفه‌های نوآوری:
- سرمایهگذاری در حوزه ICT به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی
- هزینه R&D به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی
- سرمایهگذاری خطرپذیر در بخش ICT به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی
- سهم شرکت‌های نوپا (حداکثر دو ساله)
- 10درصد پراستنادترین اسناد در علوم رایانه (به عنوان درصدی از 10 درصد اسناد برتر رتبه بندی شده)
- سهم اختراعات در فناوریهای مرتبط با ICT
مشاغل
باید اطمینان حاصل شود که تحول دیجیتال به مشاغل بیشتر و بهتر منجر شده و انتقال از یک شغل به شغل دیگر را تسهیل میکند. نوآوری دیجیتال محرک اساسی تحول دیجیتال است که منجر به تغییرات بنیادی در شیوه های تعامل، خلق، تولید و مصرف افراد می شود. نوآوری دیجیتال نه تنها باعث ایجاد محصوالت و خدمات جدید میشود، بلکه فرصت‌هایی را برای بازارها و مدلهای جدید کسب وکار فراهم میکند و می‌تواند کارایی را در بخش عمومی و فراتر از آن افزایش دهد. عالوه بر این، فناوری‌ها و داده‌های دیجیتال نوآوری را به سمت طیف گسترده ای از بخش ها، از جمله آموزش، بهداشت، امور مالی، بیمه، حمل ونقل، انرژی، کشاورزی، ماهیگیری و تولید و همچنین بخش ICT هدایت میکنند.
مولفه‌های مشاغل:
- سهم مشاغل مرتبط با ICT از کل مشاغل
- سهم بخش‌های دیجیتال محور از کل مشاغل
- سهم کارکنانی که آموزش‌های مبتنی بر شغل را دریافت میکنند
- سهم فارغ التحصیلان جدید در رشته‌های علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM)
- مخارج عمومی برای تقویت سیاستهای بازار کار فعال، به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی
جامعه
فن آوری‌های دیجیتال جامعه را به روش های پیچیده و به هم مرتبط تحت تأثیر قرار می‌دهند و همه ذینفعان باید با یکدیگر همکاری کنند تا منافع و خطرات را متوازن سازند. اثرات اجتماعی تحول دیجیتال پیچیده است زیرا تأثیرات کلی اغلب واضح نیست و ممکن است در کشورهای گوناگون، متفاوت باشد. برای مثال، فناوریهای دیجیتال فرصت هایی را برای افزایش دسترسی به اطالعات، بهبود مراقبت‌های سلامت (مانند پزشکی از راه دور)، و غنی سازی آموزش فراهم میکنند. اما از طرفی هم چالشهای مربوط به عدم تعادل میان کار و زندگی به وجود می آورند. به طور کلی؛ حمایت از یک جامعه دیجیتالی مثبت و فراگیر به منظور رسیدن به رشد و رفاه از طریق تحول دیجیتال ضروری است.
مولفه‌های جامعه
- سهم کاربران 55 تا 74 ساله که از اینترنت استفاده میکنند
- سهم کاربران اینترنت با پایین‌ترین چارک درآمدی
- سهم زنان 16 تا 24 ساله که می‌توانند برنامه‌نویسی انجام دهند
- نابرابری در استفاده از اینترنت بین مردان و زنان
- درصد افرادی که از تجهیزات دیجیتال در محل کار استفاده میکنند و هفته ای یک بار یا بیشتر دورکاری میکنند.
- سهم دانش‌آموزان16-15 ساله که بهترین عملکرد را در علوم، ریاضیات و خواندن داشته‌اند.
- شاخص حکمرانی دیجیتال OECD
- زباله‌های الکترونیکی تولید شده (کیلوگرم به ازای هر نفر)
اعتماد
اعتماد در محیطهای دیجیتال ضروری است. بدون آن، پیشرفت اقتصادی و اجتماعی حاصل نخواهد شد. برای پذیرش کامل تحول دیجیتال و بهره مندی از آن، افراد، بنگاهها و دولتها باید اطمینان حاصل کنند که محیط دیجیتال برای انجام فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی آنها مزایای بیشتری نسبت به جنبهه‌ای منفی به همراه خواهد داشت.
مولفه‌های اعتماد:
- سهم کاربران اینترنت که سوء استفاده از اطالعات شخصی یا نقض حریم خصوصی را تجربه کرده‌اند
- سهم افرادی که به دلیل نگرانیهای امنیتی از پرداخت آنالین برای خرید استفاده نمی‌کنند
- سهم افرادی که به دلیل نگرانی در مورد بازگشت محصولات، خرید آنالین نمی‌کنند
- درصد مشاغلی که در آنها وظایف حفاظت از داده‌ها و امنیت ICT عمدتاً توسط کارکنانشان انجام میشود
- میزان اشتراک‌گذاری داده‌های ساالم
باز بودن بازار
فن آوری های دیجیتال نحوه رقابت، تجارت و سرمایه گذاری بنگاه ها را تغییر میدهد. باز بودن بازار، محیطی را برای شکوفایی تحول دیجیتال فراهم میکند. باز بودن بازار، با ایجاد محیطی مناسب برای کسبوکار که به بنگاه های خارجی و داخلی اجازه می دهد در شرایط برابر و بدون محدودیتهای بیش از حد یا شرایط سنگین رقابت کنند، منجر به تحول دیجیتال میشود. باز بودن بازار همچنین رقابت را تقویت میکند و به بنگاههای مزبور کمک میکند تا از مزایای تجارت و سرمایهگذاری بهره ببرند و به رشد اقتصادی کمک کنند.
مولفه‌های باز بودن بازار:
- سهم کسب وکارهایی که از طریق تجارت الکترونیک محصولات خود را در خارج از مرزها به فروش می‌رسانند
- سهم خدمات قابل ارائه دیجیتالی از کل تجارت خدمات تجاری
- سهم کاالها و خدمات ICT از تجارت بین‌المللی
- سهم ارزش افزوده خدمات دیجیتالی در ارزش صادرات صنعت )ساخت)
- شاخص محدودیت تجارت خدمات دیجیتال OECD
- شاخص محدودیت قانونی سرمایهگذاری مستقیم خارجی OECD
OECD پلتفرمی را تحت عنوان “Toolkit Digital Going“ طراحی کرده که در آن میتوان وضعیت کشورهای عضو OECD، کشورهای ASEAN ،برخی کشورهای منطقه خاورمیانه، کشورهای گروه 20 و کشورهای عضو اتحادیه اروپا را به لحاظ هر یک از مولفه‌های دیجیتالی شدن مشاهده و با وضعیت کشورهای پیشرو در جهان مقایسه کرد.
اقدامات دولتها برای توسعه دیجیتال
همه‌گیری کووید-19 و پیامدهای اجتماعی- اقتصادی آن موجب شد تا تحول دیجیتال جزو یکی از اولویت های سیاستی اقتصادها قرار گیرد. در بسیاری از کشورها استراتژی ملی برای اقتصاد دیجیتال تدوین شده و حتی در برخی کشورها مانند امریکا، فرانسه و آلمان استراتژی ملی 5G ههم تدوین شده است. تا نیمه سال 2020 بیش از 60 کشور استراتژی ملی هوش مصنوعی را تدوین کرده‌اند. بازارهای ارتباطات دائما در حال تغییر و گرایشات نیز در حال همگرا شدن هستند. این تحول به برخی کشورها کمک کرد تا وظایف و مسئولیت‌های مقامات نبظر و رگوالتور در کشورهایشان را اصالح و تعدیل کنند. بهبود کیفیت شبکه‌ها و برقراری مشوق‌هایی برای خود رگوالتوری، از دیگر اقدامات مهمی بودند که توسبط برخبی کشورها از جمله آلمان و کره جنوبی استفاده شد. رگوالتوری و طراحی خطوط راهنما اساس ارائه خدمات توسبط نهادهای حقوقی مرتبط در حوزه دیجیتال هستند که مصادیق گوناگونی در سایر کشبورها از جمله امنیت سایبری در جمهوری چک، فین تک در مکزیک، امضای الکترونیکی در شیلی و تدارکات دولتی الکترونیکی در اتریش و نروژ را شبامل می‌شوند. تعیبین اصول راهنما برای رگوالتوری مدلهای جدید کسب و کار مرتبط با تکنولوژی‌های دیجیتال هم از اقداماتی است که توسط دولت دانمارک انجام شده است.
ارائه وام‌های بالعوض یا با نرخ کم به بنگاهها برای جذب فناوریهای دیجیتبال مانند خدمات ابر (کره جنوبی)، بیگ دیتا (پرتقال)، ارائه خدمات مشاوره دیجیتال و مهارتهای دیجیتالی (دانمارک و اسلوونی) از جمله پشتیبانی‌های مالی از کسبوکارها هستند. در عین حال پشتیبانی مالی غیرمستقیم در حوزه تحقیق و توسعه هم در قالب تسهیالت بالعوض مانند پلتفرم‌های خدماتی در آلمان ارائه میشود. در کشورهایی مانند برزیل و ژاپن پشتیبانی مالی غیرمستقیم هم صورت میگیرد که از جمله اختصاص اعتبار مالیاتی یا سایر پشتیبانی‌های مالی در رابطه با سرمایه گذاری در حوزه ICT است. ارائه مشوق‌های مالیاتی برای تحقیق و توسعه از اقداماتی است که دولت روسیه در زمینه توسبعه فناوری دیجیتالی بکار میبرد. اشکال گوناگونی از پشتیبانی‌های غیرمالی از کسب و کارها دیجیتالی هم در کشورها ببه عمل میآید که بارزترین آن ایجاد مراکز مشاوره و توصیه‌های کسب و کار است که نمونه این مراکز در کشورهای سوئد یا ترکیه به چشم می‌خورد. مرکز خدماتی ترکیه توصیه‌های مرتبط با مدلهای کسب و کار جدید ارائه میدهد یا کشورهای پرتغال و اسلوونی تجارب فعالان موفق در این زمینه را به اشتراک می‌گذارند. در حوزه کسب و کار هم اهداف سیاستی در حوزه توسعه دیجیتال مشخص شده است. تقویبت بهره وری و استفاده از فناوری دیجیتال با هدف تسهیل دسترسی به دانش و مهارتهب ی مورد نیاز برای پشتیبانی از توسعه محصولات و خدمات نوآورانه از جمله سلامت- الکترونیک، از جمله اهدافی هستند که در بخش کسب و کار سیاستهای کلی توسعه دیجیتالی دولتها منظور شده است. یکی از اهداف سیاستی در حوزه بنگاههای کوچک و متوسط هستند تا از این طریق مهارتهای دیجیتالی، آگاهی تکنولوژیکی و میزان پذیرش آنها همراه با اطلاع رسانی در رابطه با امنیت دیجیتال و حریم شخصی، بهبود یابد.
تجارت ICT -جهان
آخرین داده‌های سال 2020 آنکتاد، نشان‌دهنده اتکای فزاینده به فناوریهای دیجیتال، تقویت تجارت بین‌المللی رایانه و تجهیزات مرتبط با آن و معکوس شدن روند نزولی قبلی است. صادرات کالای ICT در سال 2020 با افزایش 4 درصدی نسبت به سال قبل، به حدود 2.3 هزار میلیارد دلار و واردات این محصولات با افزایش حدود 1درصدی نسبت به سال قبل، به حدود 2.5 هزار میلیارد دلار رسید.
با شیوع همه‌گیری، واردات کالاهای مقرون به صرفه ICT حتی در کشورهایی که در مراحل اولیه تحول دیجیتال هستند، افزایش یافته است. در سال 2020 ،سهم ICT از کل کالاهای وارداتی در جهان به 16 درصد رسید که نسبت به سال 2019 ،تقریبا 3 واحد درصد افزایش یافت. در این سال، واردات کامپیوتر و تجهیزات جانبی با افزایش 3 درصدی در صدر واردات کاالهای ICT قرار داشت.
تجارت کالای ICT ایران هفت ماهه نخست 1400
در هفت ماهه نخست 1400 ،ارزش صادرات کاالی ICT در ایران حدود 3.1 میلیون دلار بوده است که تقریبا 0.01 درصد از کل ارزش صادرات کالا (بدون نفت خام) را تشکیل میدهد. کالاهای ICT که طی این مدت، صادر شده‌اند، شامل 45 کد تعرفه شش رقمی می‌شوند. به طور کلی، بخش قابل توجهی از کالاهای ICT صادر شده طی هفت ماهه 1400 ،مربوط به تجهیزات ارتباطی است. بیش از 90 درصد از مجموع صادرات 3.1 میلیون دلاری ICT در هفت ماهه نخست 1400 ،مربوط به 10 کد تعرفه شش رقمی بوده است. دستگاههای فرستنده با کد تعرفه 852550 و صادرات 732 هزار دلاری (سهم حدود 24 درصدی از صادرات ICT) در صدر این اقلام قرار دارند. تقریبا 70 درصد از ارزش صادرات این کد تعرفه به مقصد عراق و حدود 30 درصد از آن به مقصد ترکیه صادر شده است.
در هفت ماهه نخست 1400 ، ارزش واردات کالای ICT در ایران حدود 3.2 میلیارد دلار بوده است که تقریبا 11.4 درصد از کل ارزش واردات کالای کشور را تشکیل میدهد. کالاهای ICT که طی این مدت، وارد شده‌اند، شامل 73 کد تعرفه شش رقمی می‌شوند. به طور کلی، بخش قابل توجهی از کالاهای ICT وارد شده طی هفت ماهه 1400، مربوط به تجهیزات ارتباطی است. حدود 70 درصد از مجموع ارزش واردات ICT در هفت ماهه نخست 1400( تقریبا 2.3 میلیارد دلار) مربوط به گوشی تلفن همراه با کد تعرفه 851712 بوده که بیش از 91 درصد از آن از مبدا امارات متحده عربی وارد شده است. ضمنا ، رقم بالای واردات ITC طی هفت ماه نخست 1400 در مقایسه با رقم واردات کل سال 1399( 4.2میلیارد دلار، (اسلاید بعدی) عمدتا به دلیل افزایش بهای تمام شده واردات این محصولات به خصوص تلفن همراه در سال 1400 بوده است.
تجارت کالای ICT ایران سال 1399
در سال 1399 ،ارزش صادرات کالای ICT در ایران حدود 8 میلیون دلار بوده است که تقریبا 0.02 درصد از کل ارزش صادرات کالا (بدون نفت خام) را تشکیل میدهد. کالاهای ICT که طی این مدت، صادر شده‌اند، شامل 49 کد تعرفه شش رقمی می‌شوند. به طور کلی، بخش قابل توجهی از کالاهای ICT صادر شده طی سال 1399، مربوط به تجهیزات ارتباطی بوده است. بیش از 60 درصد (حدود 4.9میلیون دلار) از مجموع صادرات 8 میلیون دلاری ICT در سال 1399 ،مربوط به کد تعرفه 852550 (دستگاههای فرستنده) است. حدود 92 درصد از ارزش صادرات این کد تعرفه به مقصد عراق و مابقی به کشورهای ترکیه و اندونزی صادر شده است.
در سال 1399 ،ارزش واردات کالای ICT در ایران حدود 4.2 میلیارد دالر بوده است که تقریبا 11 درصد از کل ارزش واردات کالایی کشور را تشکیل میدهد. کاالهای ICT که طی این مدت، وارد شده‌اند، شامل 80 کد تعرفه شش رقمی می‌شوند. به طور کلی، بخش قابل توجهی از کالاهای ICT وارد شده طی سال 1399 ،مربوط به تجهیزات ارتباطی بوده است. بیش از 78 درصد از مجموع ارزش واردات ICT در هفت ماهه نخست 1400 مربوط به 5 کد تعرفه شش رقمی است. گوشی تلفن همراه با کد تعرفه 851712 بیش از 59 درصد از ارزش واردات ICT کشور (حدود 5.2 میلیارد دلار) را در سال 1399 تشکیل میدهد و تقریبا 97 درصد از آن از مبدا امارات متحده عربی وارد شده است.
توصیه سیاستی
رگوالتوری در حوزه اقتصاد دیجیتال برای کاهش مداخالت با ماهیت تصدی‌گری و دخالت‌های اداری و دستوری دولت در بازار خدمات دیجیتالی، موضوعی حیاتی برای جلب مشارکت و سرمایهگذاری بخش خصوصی و تقویت رقابت در این حوزه است. همچنین ضرورت دارد سیاستگذاری و تدوین برنامه‌ها در حوزه اقتصاد دیجیتال با دخالت و مشارکت موثر نهادهای بخش خصوصی باشد. می‌باید در کلیه محورهای زیر، عملکرد قبلی پایش و تحلیل، وضعیت فعلی ارزیابی و برنامه بهبود ضمن پیش‌بینی پایش و نظارت بر همه مراحل آن تهیه شود
- دسترسی و اتصال
- جذب و استفاده از دیجیتال توسط خانوارها و بنگاهها
- دولت دیجیتال
- دسترسی به داده، تسهیم و استفاده از آن
- حریم خصوصی و سیاستهای مرتبط با مصرف کننده
- امنیت دیجیتالی
- دیجیتالی سازی سیاستهای حوزه‌های علم و نواوری و توسعه مهارتها